1. Lên kế hoạch ôn tập phù hợp với từng môn
Mỗi môn học sẽ có những đặc thù kiến thức được phân chia riêng biệt theo cấu trúc từng bài thi. Do vậy, việc lên kế hoạch ôn tập phù hợp với từng môn là bí quyết đầu tiên đạt điểm cao trong kỳ thi lớp 10. Nhưng trước tiên, để có kế hoạch ôn tập phù hợp, các bạn cũng cần nắm chắc cấu trúc của từng môn thi.
1.1. Môn Ngữ văn
Bí quyết thi đậu lớp 10 môn Ngữ Văn thường dựa theo yêu cầu chuẩn kiến thức cũng như kỹ năng của chương trình giáo dục cấp THCS hiện hành. Chủ yếu kiến thức đề ra đều thuộc về các bài trong sách giáo khoa lớp 9. Bài thi thường có cấu trúc gồm ba phần: Đọc – Hiểu 3 điểm, Nghị luận Xã hội 3 điểm và Nghị luận Văn học 4 điểm.
- Phần Đọc hiểu: có thể cho văn bản thông tin, nghị luận, khoa học với các câu hỏi sắp xếp từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng.
- Phần Nghị luận xã hội: yêu cầu thí sinh viết bài văn ngắn khoảng 500 chữ. Cách tổ chức luận điểm phải khoa học, chính xác, rõ ràng, mạch lạc, có tính hệ thống. Đồng thời phải đưa ra được các luận điểm sâu sắc mới mẻ. Phần nghị luận cần thể hiện rõ quan điểm, suy nghĩ, rút ra bài học nhận thức và hành động thực tế từ vấn đề được nêu lên. Với dạng bài này, học sinh phải nắm được những thao tác quan trọng gồm: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận.
- Phần Nghị luận văn học: khuyến khích thí sinh tự do trình bảy cảm nhận về tác phẩm văn học. Thí sinh nên phân loại ôn tập theo tác phẩm văn xuôi và tác phẩm thơ với các tiêu chí: Đối với văn xuôi: Nắm vững cốt truyện, nhân vật, chi tiết, nội dung nghệ thuật, những sáng tạo độc đáo trong tác phẩm; Đối với thơ: Ý nghĩa hình tượng, nhân vật và các hình ảnh tu từ.
1.2. Môn Toán
Đề môn Toán kì thi lớp 10 có cấu trúc là 70% câu hỏi ở mức độ nhận biết, thông hiểu, 30% vận dụng – vận dụng cao. Đề Toán thông thường gồm 8 câu hỏi, trong đó 7 câu là kiến thức cơ bản với nội dung: Đồ thị, định lý Vi-ét, điều kiện có nghiệm của phương trình, vận dụng kiến thức đã học giải bài toán thực tế. Câu hỏi còn lại là bài toán hình học phẳng, gồm 3 bài toán nhỏ.
Cụ thể, bí quyết thi đậu lớp 10 môn Toán, thí sinh cần chia cụ thể theo Đại số và Hình học để dễ phân bố kiến thức, không tham ôn luyện những bài toán khó vì điều này sẽ khiến não bộ bị kiệt sức, cơ thể mệt mỏi trong ngày thi, tinh thần không thoải mái dẫn đến ảnh hưởng kết quả thi.
1.3. Môn tiếng Anh
Với kế hoạch ôn tập môn tiếng Anh, có hai phần cơ bản là ngữ pháp và từ vựng, thí sinh cần phân chia phần tự luận và trắc nghiệm để ôn tập dễ dàng và khoa học hơn.
- Phần ngữ pháp: có khoảng 10 chủ đề, trong đó thí sinh lưu ý các chủ đề quan trọng nhất là thì của động từ, từ loại, so sánh tính từ, câu trực tiếp – gián tiếp, câu bị động, cách dùng của các trợ động từ khuyết thiếu trong tiếng anh, kiến thức về cách phát âm trong tiếng Anh, đặc biệt là cách phát âm đuôi “ed,” đuôi “s,” các cặp phát âm dài và ngắn và trong tiếng Anh. Thí sinh nên tổng hợp lại xem phần nào mình đã nắm vững, phần nào chưa chắc chắn lắm thì ôn luyện thêm.
- Với phần từ vựng: các từ vựng trong đề thi chủ yếu sẵn có trong các bài đọc ở sách giáo khoa. Vì thế, thí sinh nên liệt kê danh sách từ vựng và lên kế hoạch ghi nhớ để đủ lượng từ vựng cho bài thi tuyển sinh lớp 10.
2. Tập trung cao độ cho kỳ thi, không “chơi nốt hôm nay”
Ngay cả khi chúng ta có một kế hoạch và đề cương ôn tập hoàn hảo, nhưng luôn bị phân tâm bởi những yếu tố bên ngoài thì việc ôn thi cũng sẽ không đạt được hiệu quả như mong đợi.
“Chơi nốt hôm nay” là câu nói quen thuộc của rất nhiều bạn học sinh và cũng là lý do “kinh điển” cho việc chúng ta thường xuyên trì hoãn việc học tập. Tinh thần tự giác và nghiêm khắc với chính mình là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc thực hiện mọi kế hoạch, không chỉ riêng với việc học hành đây cũng là bí quyết thi đậu lớp 10 mà ít ai nhận ra.
Để các không sa đà vào các thú vui trên mạng xã hội cũng như các yếu tố khác. Các bạn học sinh có thể tham khảo các bước sau đây:
- Bước 1: Thiết lập thời gian biểu, bao gồm giờ học và giờ nghỉ ngơi hợp lý.
- Bước 2: Đặt đồng hồ báo thức cho mỗi khung giờ để nhắc nhở bản thân.
- Bước 3: Tự giác và kỷ luật để bước đầu tự hình thành thói quen học tập chủ động.
- Bước 4: Sẵn sàng cất các thiết bị điện tử khi giờ học đến.
3. Chủ động trong quá trình học tập và ôn thi
Bí quyết thi đậu lớp 10 rất đơn giản, học sinh phải có sự chủ động nhất định và sẵn sàng thu nạp kiến thức một cách thường xuyên. Các cách các bạn học sinh có thể áp dụng như:
- Thường xuyên mang các đề cương ôn tập để chủ động ôn lại trong lúc rảnh rỗi
- Tự đặt thời gian biểu học tập phù hợp và cam kết với bản thân
- Hình thành thói quen học tập đúng giờ để loại bỏ tính trì hoãn
- Chăm chỉ trong việc hệ thống và ôn lại kiến thức cũ để có tâm thế vững vàng khi tiếp thu thêm kiến thức mới
Việc chăm chỉ, sẵn sàng đọc đi đọc lại bài, ôn bài mọi lúc là một thủ thuật tâm lý mang tên Lặp lại ngắt quãng (Spaced repetition). Đây là kỹ thuật gia tăng thời gian giữa những lần ôn tập để khai thác hiệu ứng tâm lý ngắt quãng (Spacing effect) nhằm gợi nhắc và củng cố kiến thức. Mặc dù kỹ thuật này hữu dụng trong nhiều trường hợp nhưng nó thường được áp dụng để ghi nhớ một lượng lớn kiến thức như các từ vựng Tiếng Anh hoặc công thức Toán trong toàn bộ ở bậc trung học cơ sở.
4. Học cách ghi chú thông tin
Kỹ năng ghi chú là một trong những kỹ năng học tập hàng đầu, dù với phương pháp học tập truyền thống hay hiện đại, người học vẫn cần đến kỹ năng này.
Ghi chú tốt sẽ giúp học sinh nhớ các khái niệm, phát triển các kỹ năng học tập có ý nghĩa và hiểu rõ hơn về một chủ đề cụ thể. Ngoài ra, việc ghi chú cũng đảm bảo bạn sẽ không bỏ sót thông tin từ giáo viên, yêu cầu chúng ta suy nghĩ về những gì mình đang viết và tạo sự kết nối giữa các chủ đề.
Cụ thể, để ghi chú hiệu quả thì Vinschool có các gợi ý cho các bạn học sinh như sau:
- Ghi chép tóm tắt các nội dung
- Tập trung vào ý chính
- Sử dụng các ký hiệu đầu dòng
- Sử dụng các từ viết tắt để tiết kiệm thời gian ghi chép
- Để chừa khoảng trống phù hợp giữa các ghi chú để bổ sung khi cần
5. Ôn tập bám sát từ những kiến thức cơ bản
Việc ôn tập bám sát chương trình từ những kiến thức cơ bản là điều vô cùng quan trọng, bởi cấu trúc bài thi luôn có sự phân hóa phù hợp đối với các nhóm năng lực khác nhau của học sinh. Tuy nhiên, giữa các câu khó và câu dễ không có sự chênh lệch quá lớn về điểm số, mức độ cơ bản chiếm từ 50 – 70% cấu trúc bài thi tuyển sinh 10, nếu lơ là với những kiến thức cơ bản sẽ đánh mất phần lớn số điểm bài thi.
Đa số các bạn học sinh đều có tâm lý sợ những câu khó nên chỉ tập trung ôn những kiến thức nâng cao, xao nhãng những kiến thức cơ bản dẫn đến mất điểm bài thi một cách không đáng có. Bên cạnh đó, bí quyết thi đậu lớp 10 rất đơn giản đó là việc ôn tập bám sát từ cơ bản đến nâng cao sẽ giúp học sinh cuối cấp làm quen với độ khó tăng dần. Từ đó, tránh sự “choáng ngợp” trước những đề thi quá khó sinh ra tâm lý chán nản, cảm thấy mình thua sút dẫn đến áp lực và ảnh hưởng đến tinh thần trước kỳ thi.
Để áp dụng phương pháp này, trước hết các bạn có thể tận dụng sách giáo khoa và các loại sách tham khảo để luôn bám sát kiến thức. Sách giáo khoa luôn được xem là bí quyết đơn giản nhất để thi đậu cấp 3. Bởi sách giáo khoa được dùng để dạy trên lớp luôn được xem là nơi chỉ có kiến thức cơ bản, nếu học sinh muốn nâng cao có một loại sách tương tự như chương trình sách giáo khoa nhưng sẽ là sách nâng cao (xuất bản bởi NXB Giáo dục).
6. Xây dựng đề cương ôn tập, không học tủ
Đề cương ôn tập cho kỳ thi lớp 10 là sự hệ thống hóa những kiến thức cơ bản đến nâng cao, từ khái quát đến chi tiết. Đây là bộ khung sườn để các bạn học sinh có thể nắm được toàn diện kiến thức và ôn tập một cách bao quát toàn bộ kiến thức ở bậc trung học cơ sở.
Qua đề cương ôn tập, các bạn thí sinh sẽ biết rõ mình đã vững ở nhóm kiến thức nào và cần tập trung ôn tập thêm ở nhóm kiến thức nào, như vậy sẽ tiết kiệm được thời gian và ôn tập đạt hiệu quả tối ưu. Mỗi môn học sẽ có những đặc thù về kiến thức đã được phân bổ cụ thể, ví dụ:
- Văn học sẽ bao gồm: Đọc – hiểu, Nghị luận văn học và Nghị luận xã hội
- Toán bao gồm: Hình học và Đại số
- Tiếng Anh bao gồm Ngữ pháp và từ vựng
Như vậy, việc lập một đề cương ôn tập sẽ giúp thí sinh vừa có thể ôn tập theo chiều rộng lẫn chiều sâu, không bỏ lỡ bất kỳ kiến thức nào. Đồng thời, việc nắm chắc kiến thức bao quát cũng sẽ giúp thí sinh không hoang mang dẫn đến tâm lý “học tủ”.
7. Ôn đến đâu nắm chắc đến đó
Khi chưa nắm vững phần cũ nhưng nhồi nhét thêm kiến thức mới, các bạn học sinh sẽ lãng phí nhiều thời gian để ôn đi, ôn lại một môn. Điều này vừa làm phá vỡ cấu trúc kế hoạch ôn thi tuyển sinh, vừa làm chậm tiến độ của quá trình ôn tập. Vì vậy, Vinschool gợi ý cho các bạn học sinh 4 nguyên tắc “ôn đến đâu nắm chắc đến đó” và đây cũng là bí quyết thi đậu lớp 10 vô cùng quan trọng gồm những điều sau:
- Học thuộc bài khi nghe giảng: Khi tập trung nghe giảng và ghi chép chăm chỉ, ấy là khi các bạn đã bắt đầu quá trình ôn thi ngay trên lớp. Việc nghe có ý thức, biết cách nghi ngờ và đặt câu hỏi về vấn đề nào đó và tìm câu trả lời ngay lập tức để ghi nhớ lâu hơn.
- Lên kế hoạch học tập cá nhân: hãy làm cho mình một thời khóa biểu cá nhân thật chi tiết. Ngoài lịch học ở trường, hãy thêm những thông tin như: lịch học thêm, note ghi bài tập hoặc tiêu đề kiến thức. Để từ đó các bạn có thể có một cái nhìn tổng quan nhất về những nhiệm vụ phải làm và những kiến thức phải học. Đây cũng là phương pháp để tận dụng thời gian một cách tốt nhất, học tập hiệu quả hơn.
- Chia nhỏ kiến thức: Lượng kiến thức của mỗi môn là không hề nhỏ, cảm giác hoang mang trước mỗi kỳ thi là điều không tránh khỏi. Vì vậy, “chia để trị” chính là phương án tối ưu để giúp các bạn học sinh xử lý khối lượng kiến thức khổng lồ này.
8. Tham gia các buổi học nhóm, tăng hiệu quả ôn tập
Hình thành các nhóm học tập là một chiến lược hiệu quả để cải thiện việc ôn thi. Từ các nhóm học tập, các thành viên trong nhóm sẽ chia sẻ các kiến thức chuyên sâu và học tập lẫn nhau.
Việc học nhóm sẽ đặc biệt hiệu quả cho những kế hoạch học tập toàn diện, phát triển được kỹ năng trình bày. Qua đó, giúp các thành viên ghi nhớ kiến thức tốt hơn. Ngoài ra, các bạn học sinh cũng có thể chia sẻ gánh nặng học tập và động viên nhau, hỗ trợ, sửa sai và bổ sung cho nhau về mặt kiến thức. Hơn nữa, các bạn sẽ có thể chia sẻ tài liệu bổ ích, tăng tính cam kết học tập và gia tăng sự tập trung khi cùng bàn luận một chủ đề học tập cụ thể.
9. Tự học và ôn luyện, hệ thống lại kiến thức
Hệ thống hóa kiến thức trước và sau khi ôn tập đều có một mức độ quan trọng tương đương nhau. Sau khi ôn tập với một lộ trình cố định theo tuần, theo tháng,… các bạn học sinh nên dành thời gian để kiểm lại những gì đã tự ôn tập được. Từ đó, rút ra cho mình những kết luận về sự đầy đủ hay thiếu hụt kiến thức theo như đề cương đã vạch ra. Như vậy, các bạn sẽ có kế hoạch hoàn thiện, bổ sung cho phù hợp, kịp thời.
Sau khi kiểm tra và có trong tay danh sách những lỗ hổng kiến thức các bạn cần lên kế hoạch bước tiếp theo để củng cố cho nhóm kiến thức đó.
10. Thường xuyên luyện đề thi các năm trước
Hầu hết các đề thi tuyển sinh lớp 10 đều có cấu trúc tương tự như những năm trước đó, các nội dung trọng tâm cũng xoay quanh những kiến thức cốt lõi. Việc thường xuyên luyện đề giúp thí sinh hình dung được độ khó, các nhóm kiến thức chính cũng như làm quen với cách trình bày bài thi.
Ngoài ra, việc luyện đề không những giúp các bạn học sinh ôn luyện các kiến thức đã học, bổ sung những kiến thức còn thiếu, mà còn nắm bắt các thủ thuật làm bài thi sao cho nhanh và chính xác nhất. Đây cũng là cách rèn luyện tinh thần tự tin trước mỗi kỳ thi.
11. Ôn lại bài trước khi ngủ
Ôn bài trước khi đi ngủ là phương pháp vô cùng hữu ích giúp các bạn nhẩm lại kiến thức đã học trong đầu, kiểm tra xem mình đã tích lũy được bao nhiêu phần trăm kiến thức, biết được phần còn yếu kém để có thể học kỹ hơn vào buổi học sau.
Trước lúc đi ngủ hay buổi sớm thức dậy, các bạn cũng đều nên tập thói quen nhẩm đi nhẩm lại kiến thức mà mình đã học. Mục đích chính của việc này là để các bạn hiểu rõ mình đã học được bao nhiêu phần trăm so với lượng kiến thức cần nắm vững theo đề cương và lộ trình ôn tập.
12. Tham gia các kỳ thi thử để đánh giá năng lực
Bên cạnh việc ôn tập, các bạn học sinh cũng cần kiểm tra mức độ vận dụng kiến thức của bản thân thông qua các đợt thi thử.
Theo đó, các bạn thí sinh sẽ có thể tự đánh giá năng lực của bản thân, sớm khắc phục những lỗ hổng kiến thức và rèn luyện để đạt kết quả tối ưu cho kỳ thi. Việc thi khảo sát giúp các bạn tôi luyện tâm lý, vận dụng kiến thức suôn sẻ và làm quen với những dạng câu hỏi trong đề thi.
13. Sắp xếp thời gian phù hợp ôn tập và nghỉ ngơi thư giãn
Một trong những giờ học được cho là hợp lý và khoa học nhất là từ 19 giờ tới 22 giờ. Sau đó, các bạn học sinh nên đi ngủ để ‘sạc’ lại năng lượng và để cho bộ não được nghỉ ngơi sau một ngày học tập căng thẳng. Ngoài ra, các bạn cũng cần tham gia các hoạt động vui chơi, thể thao, ngoại khóa để thư giãn sau những giờ học căng thẳng.
Mặc dù những áp lực trước kỳ thi là không tránh khỏi nhưng các bạn học sinh cũng cần sần sắp xếp được thời gian học và thời gian nghỉ ngơi sao cho hợp lý, tránh để bản thân rơi vào trạng thái quá tải dẫn đến các căng thẳng tâm lý ảnh hưởng đến quá trình học tập và ôn thi vào lớp 10.
Trên đây chính là những 13 bí quyết thi đậu lớp 10 hiệu quả mà các bạn học sinh lớp 9 có thể tham khảo để chuẩn bị bước sang một ngưỡng cửa mới – ngưỡng cửa Trung học phổ thông. Những phương pháp này không chỉ phát huy tác dụng trong việc ôn thi vào lớp 10 mà còn trong các kỳ thi khác cũng như trong quá trình học tập hằng ngày của các bạn học sinh lớp 9.